روز جهانی ادبیات کودک و نوجوان
ادبیات یکی از مهم‌ترین شاخه‌های هنر و علوم انسانی است و که پایه تقریباً تمام علوم پایه، مثل فیزیک، شیمی و زیست بر اساس این هنر ریخته شده است؛ یعنی نویسنده‌ها و ادیبان، خیال‌پردازی‌های ادبی و هنری خود را در قالب اثر هنری منتشر می‌کردند و این مقدمه‌ای بود برای کاشتن بذر این خیال پردازی در ذهن خلاق دانشمندان.
مثلاً بسیاری بر این باورند که انتشار و خوانده شدن کتاب بیست هزار فرسنگ زیر دریای ژول ورن باعث اختراع زیر دریایی و پیشرفت صنایع دریایی شده است. بدون وجود هنر و ادبیات، کدام دانشمندی در کودکی اعماق دریا و زمین و بی‌کران آسمان را تصور می‌کند و غرق در خیال پردازی می‌شود؟ این خیال‌پردازی‌های باعث می‌شود که در فرد در بزرگ‌سالی به شکلی واقعی به دنبال رسیدن به آرزوها و اهداف خود باشد.
در این مطلب از مجله دوچرخه پورت‌لاین، در مورد ادبیات کودک اطلاعات بیشتری کسب می‌کنید و با چند مورد از کتاب‌های مهم برای کودکان و نوجوانان آشنا می‌شوید. تا با استفاده از این کتاب‌ها و روی‌آوردن به ادبیات، خاطرات خوبی را برای کودکان خود بسازید و آن‌ها را کمی از فناوری دور کنید.
ادبیات کودک و نوجوان چیست؟
ما انسان‌ها برای ارتباط با یک دیگر، انتقال احساسات، بیان داستان‌ها، ارضا عواطف و نیازهای روحی، ابزارهای متفاوتی داریم که مهم‌ترین آن، زبان است. ما انسان‌ها با استفاده از زبان، به غیر از رفع نیازهای اولیه و اعلام خطر و هشدار و …، هم‌دیگر را می‌فهمیم.
اما بشر در طول تاریخ متوجه شد که با استفاده از صحبت کردن عادی و ایجاد ارتباط کلامی با خانواده و اطرافیان چندان احساسات عمیق خود را منتقل نمی‌کند و انجام این کار با استفاده از زبان امکان پذیر نیست.
ادبیات به وجود آمد تا انسان‌ها بهتر هم دیگر را بفهمند.
ما برای درک بهتر احساسات عواطف انسانی، نیازهای روحی-روانی و زیباترین کردن ارتباط بین انسان‌ها، ادبیات را پدید آوردیم. ادبیات از منظرهای مختلف برای انسان مفید است و کیفیت زندگی کل جامعه را افزایش می‌دهد.
پس از مدتی، موج ادبی‌نویسی به کودکان هم رسید و هنرمندان مختلف به این فکر افتادند که با استفاده از نوع خاصی از ادبیات، به کودکان آموزش دهند، آن‌ها را سرگرم کنند و …
ادبیات کودکان یعنی هر نوع متنی که با چارچوب و طرح مشخصی برای کودکان آفریده شده باشد (محور ساختاری). طوری که کودک با آن ارتباط خوبی برقرار کند (محور ارتباط‌شناسی) و این رابطه کودک با نوشته، به برانگیختگی احساسات و عواطف و پدید آمدن لذت زیبایی‌شناختی منجر شود (محور زیبایی‌شناسی) و تأثیرات روحی و روانی روی کودک باقی بگذارد و در نتیجه باعث افزایش شناخت او از دنیای درون و بیرون خود شود (تأثیر شناخت‌شناسی).
تأثیر ادبیات روی کودک
ادبیات روی ذهن کودک تاثیرات بزرگ و شگرفی می‌گذارد که بسیاری از آن‌ها هنوز ناشناخته است و به طور دقیق قابل سنجش و اندازه گیری نیست. مهم‌ترین تاثیرات ادبیات روی ذهن کودک را بخوانید:
باعث افزایش شناخت از دنیا می‌شود
کودک با شنیدن و خواندن کتاب‌های ادبی یا مشاهده کتاب داستان‌های مصور، با مفاهیم تازه و تصاویر جدید آشنا می‌شود، بین آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند و آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند. این تجزیه و تحلیل باعث می‌شود که کودک دنیای اطراف خود را بهتر بشناسد و در آینده با مفاهیم و پدیده‌ها بهتر برخورد کند و در مدرسه یادگیری سریع‌تری نسبت به بقیه داشته باشد.
شناخت کودک از نیاکان و نسل بشر
با بهره گیری از ادبیات، کودک فرهنگ کشور خود، اسطوره‌ها، صنایع دستی و منابع فرهنگی، تاریخی و اجتماعی را بهتر می‌شناسد و در ابعاد وسیع‌تر، با این موارد در سطح دنیا و ویژگی‌های ادبی و اجتماعی کشورهای دیگر هم آشنا می‌شود. لازم به ذکر نیست که کودک یا بزرگ سالی که منابع فرهنگی اجتماعی و میراث ادبی خود را بهتر بشناسد، دیدگاهی گسترده‌تر نسبت به بقیه افراد خواهد داشت.
داشتن هوش هیجانی را به کودک یاد می‌دهد
کودک در فراز و نشیب‌های داستان‌ها و رمان‌های ادبیات کودک یاد می‌گیرد که در اوج بحران هم می‌توان تصمیمات اخلاقی گرفت و پایبند به انسانیت و محبت باقی ماند. ذهن کودک، انتخاب راه حل اخلاقی در مشکلات را به صورت ناخودآگاه به زندگی عادی و شخصی خودش بسط می‌دهد و یاد می‌گیرد که در مواجهه با مشکلات زندگی، فقط به منفعت خود اهمیت ندهد.
افزایش خلاقیت و پرورش آن
انسان‌ها با داستان و خلاقیت زنده‌اند و دور از واقعیت نیست که بگوییم، یکی از مهم‌ترین وجوه تمایز انسان با دیگر حیوانات، قابلیت خلق داستان و خیال پردازی است. مطالعه ادبیات کودک، باعث می‌شود که کودک شما، خارج از محیط خانه و اطراف محل زندگی را هم تصور کند و خیال پردازی‌ها و تصویر سازی های خود را هم به آن اضافه کند. در نتیجه، کودک در آینده ذهن خلاق‌تری خواهد داشت و قابلیت‌های بیشتری در تصویر سازی و خیال پردازی خواهد داشت.
سرگرمی کودک را فراهم می‌کند
گذشته از تمام مزیت‌های آموزشی، تربیتی و فرهنگی ادبیات کودک، خواندن داستان‌ها، کودک را سرگرم می‌کند و زمان اوقات فراغت او را به طور سالم و مفید پر می‌کند تا کودک به کارهای غیر مفیدی مثل استفاده از تلفن همراه و بازی با رایانه عادت نکند. مطلب از چه سنی برای کودک تلفن همراه بخرم را هم مطالعه کنید.
منابعی برای انتخاب کتاب ادبی برای کودک
ادبیات کودک رده بندی سنی دارد و هر کتاب داستان و شعر ادبی، برای همه کودکان مناسب نیست. انتخاب ادبیات کودک نامتناسب با سن کودک باعث می‌شود تا او از ادبیات زده شود یا اصلاً مطلب را متوجه نشود.
در مسیر انتخاب کتاب داستان برای کودک، بهتر است تا از متخصصان حوزه ادبیات کودک کمک بگیرید. در ادامه، لینک صفحه لاک پشت پرنده را می‌بینید. این موسسه، دسته بندی و رده بندی کتاب و ادبیات کودک تخصص دارد.
جمع بندی
ادبیات کودک یکی از راه‌های پرورش ذهن و روان کودک است. چه سرگرمی‌ای برای کودک سراغ دارید که در حین تفریح و بازی، آموزش ببیند، دایره واژگانی‌اش قوی شود، قدرت ذهن و خلاقیتش بیشتر شود؟ ادبیات داستانی و شعر باعث می‌شود که کودک در حال تفریح از بسیاری از ابعاد روانی بزرگ شود و رشد کند.
اگر کتاب‌هایی که در کودکی خوانده‌اید یا برای شما خوانده‌اند را به خاطر دارید، برای ما بنویسید.
اگر کتاب‌هایی که در کودکی خوانده‌اید یا برای شما خوانده‌اند را به خاطر دارید، برای ما بنویسید.
